- Τετάρτη 5 Απριλίου 2017, 7 μ.μ.
- Αίθουσα “Μανόλης Αναγνωστάκης”, Δημαρχιακό Μέγαρο Θεσσαλονίκης
Η μεγάλη πυρκαγιά του 1917 και το αποτύπωμα που άφησε το καταστροφικό γεγονός στο σώμα της Θεσσαλονίκης και στις ζωές των κατοίκων, ήταν το θέμα της ανοικτής εκδήλωσης που συνδιοργάνωσαν ο Δήμος Θεσσαλονίκης, το Κολλέγιο Ανατόλια και η Πολιτιστική Εταιρεία Επιχειρηματιών Βορείου Ελλάδος, την Τετάρτη 5 Απριλίου 2017, στην αίθουσα «Μανόλης Αναγνωστάκης» του Δημαρχείου.
Την εκδήλωση με τίτλο «Η αναγέννηση μιας πόλης – 100 Χρόνια από την πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης (1917 – 2017 / Μύθος και Πραγματικότητα)» χαιρέτισε ο Δήμαρχος, Γιάννης Μπουτάρης, ο Αντιπρόεδρος Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του Κολλεγίου Ανατόλια, Θοδωρής Φιλάρετος και ο Γενικός Διευθυντής της ΠΕΕΒΕ, Κώστας Μπλιάτκας, ο οποίος παράλληλα επιμελήθηκε και παρουσίασε ένα ντοκιμαντέρ, παραγωγής της Εταιρείας.
Στην ομιλία του ο Καθηγητής Ιστορίας Νεοτέρων Χρόνων του ΑΠΘ, Βασίλης Κ. Γούναρης περιέγραψε τις ιστορικές συνθήκες – μεσοπόλεμος, παρουσία συμμαχικών δυνάμεων – και την καταστροφή που ξεκίνησε τον Αύγουστο του 1917 από μία σπίθα στην οδό Ολυμπιάδος, κατακαίοντας 4.500 κτίρια στο κέντρο της πόλης. «Οι υλικές καταστροφές και οι 70.000 άστεγοι» υπογράμμισε ο κ. Γούναρης «άλλαξαν τους όρους συμβίωσης του πληθυσμού, ωστόσο η αλλαγή στη δημογραφική σύνθεση είχε ήδη ξεκινήσει τα προηγούμενα χρόνια, ενώ η οικονομία της πόλης ήταν ήδη κλονισμένη».
Ο Καθηγητής και Πρόεδρος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων ΠΣ ΑΠΘ, Νίκος Καλογήρου, αναφέρθηκε στα χαρακτηριστικά και τις ιδιαίτερες αρχιτεκτονικές εκφράσεις του πολεοδομικού σχεδίου του Ερνέστ Εμπράρ και περιέγραψε την πορεία υλοποίησης του σχεδίου, που εφαρμόστηκε σε μεγάλο βαθμό, καθώς και τις μεταβολές του, τις υποδομές που σχεδιάστηκαν για να εξυπηρετηθεί η αναδυόμενη αστική τάξη, τις εντυπωσιακές καινοτομίες, και τέλος την επικράτηση της αστικής πολυκατοικίας στην Θεσσαλονίκη.
Τη φτωχοποίηση μεγάλου μέρους της μεσοαστικής τάξης της, και κυρίως των Εβραίων, επισήμανε ο Ευάγγελος Χεκίμογλου, Διδάκτωρ Οικονομικής Ιστορίας και Έφορος του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης. «Υπολογίζεται ότι 20.000 ήταν οι πυροπαθείς Εβραίοι, περίπου το 1/3 της κοινότητας, πληθυσμός που στην πλειοψηφία του δεν αποκαταστάθηκε ποτέ, ενώ το 80% των εβραϊκών περιουσιών πέρασε σε άλλα χέρια» τόνισε ο ίδιος, για να συμπληρώσει ότι «η μετανάστευση, η απώλεια εισοδήματος, ο πληθωρισμός, οι χαμηλές αποζημιώσεις, ήταν ορισμένες μόνο από τις οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες που επικράτησαν μέχρι και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οπότε η συντριπτική πλειοψηφία των Εβραίων της πόλης αφανίστηκε στα ναζιστικά στρατόπεδα».
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με την ομιλία της βραβευμένης βρετανίδας συγγραφέως και δημοσιογράφου, Victoria Hislop, στα ελληνικά. Η Hislop χρησιμοποίησε ως αφετηρία του μυθιστορήματός της «Το Νήμα» την πυρκαγιά του 1917 και μέσα από τη μελέτη του υλικού της περιόδου ξεδίπλωσε την ιστορία των πρωταγωνιστών της, χριστιανών, μουσουλμάνων και εβραίων, αλλά και της ίδιας της Θεσσαλονίκης. «Αυτό που αισθάνθηκα από την πρώτη μου επίσκεψη στην Θεσσαλονίκη ήταν τα αλλεπάλληλα στρώματα της Ιστορίας που είναι ορατά μέχρι σήμερα», επισήμανε η συγγραφέας, η οποία παραλλήλισε την πυρκαγιά του 1917 με τη μεγάλη πυρκαγιά του Λονδίνου το 1666, αναδεικνύοντας τις εντυπωσιακές ομοιότητες των δύο γεγονότων. «Η ιδέα, ότι κάτι καλό μπορεί να προκύψει μέσα από μια καταστροφή, είναι έναυσμα ελπίδας» κατέληξε η ίδια, περιγράφοντας το Λονδίνο και την Θεσσαλονίκη ως δύο πόλεις που επιβιώνουν και δίνουν την αίσθηση ότι αναπτύσσονται συνεχώς.
Την εκδήλωση συντόνισε ο Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και διευθυντής του Δικτύου Ναυαρίνο, Δημήτρης Καιρίδης.
Χορηγοί επικοινωνίας ήταν η Δημοτική Τηλεόραση Θεσσαλονίκης TV100, το Δημοτικό Ραδιόφωνο FM100, το περιοδικό «Επιλογές» και η εφημερίδα «Μακεδονία».
