Τα μολυβένια στρατιωτάκια του Πούτιν και η στρατηγική του Χαλεπίου
Γιατί από την αρχή της εισβολής οι Ρώσοι είναι απρόσμενα αδύναμοι στρατιωτικά και ποια είναι η στρατηγική του Χαλεπίου; Αυτά τα θέματα αναλύει ο καθηγητής και διευθυντής του Προγράμματος Σπουδών Διεθνούς Ασφάλειας (International Security Studies Program) της Σχολής Fletcher του Πανεπιστημίου Tufts, Ρίτσαρντ Σουλτζ.
Της Μαριλίζας Αναστασοπούλου*
«Η ζωή και η υγεία των στρατιωτών μας αποτελεί προτεραιότητα». Με αυτά τα λόγια ο Υπουργός Άμυνας της Ρωσίας, Σεργκέι Σοϊγκού, ανακοίνωσε την υπαναχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων από τη Χερσώνα. Η ουκρανική σημαία υψώθηκε θριαμβευτικά, αν και οι Ουκρανοί παραμένουν επιφυλακτικοί. Φοβούνται κάποια παγίδα, το ενδεχόμενο οι Ρώσοι να ανατινάξουν το φράγμα της Νόβα Κάκοβκα και να πλημυρίσει ολόκληρη η περιοχή, όπως είχαν κάνει στον 2ο παγκόσμιο πόλεμο για να αποτρέψουν την προέλαση των Ναζί (1). Δεδομένο είναι ότι ο ρωσικός στρατός δεν μπορούσε να κρατήσει τη γραμμή προμηθειών και υπαναχώρησε ανατολικά του ποταμού Δνείπερου.
Πριν ξεκινήσει ο πόλεμος κανείς δεν πίστευε ότι ο ρωσικός στρατός θα τα πήγαινε τόσο άσχημα και ταυτόχρονα ότι η ουκρανική πλευρά θα τα πήγαινε τόσο καλά. Ούτε ο Πούτιν, ούτε και οι υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ. Ενώ οι μήνες περνούν η πορεία του πολέμου είναι ένα μυστήριο, μία παρατήρηση παραμένει σταθερή: η στρατιωτική μηχανή της Ρωσίας είναι πολύ κατώτερη των αρχικών προσδοκιών. Πώς εξηγείται αυτό; «Νομίζω ότι έκαναν το κλασικό λάθος να εκτιμούν τη δύναμη ενός στρατού με βάση τον νέο του εξοπλισμό» μας εξήγησε ο καθηγητής Σουλτζ. Η Ρωσία έχει επενδύσει τα τελευταία χρόνια στα υπερ-όπλα ώστε «να απομακρυνθεί από την πυρηνική αποτροπή και να ακολουθήσει τη συμβατική αποτροπή» (2) , είχε πει, το 2017, ο επί χρόνια Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων της Ρωσίας και ιθύνων νους πίσω από τον εκσυγχρονισμό του ρωσικού στρατού, Βαλέρι Γκερασίμοφ.
Μία γρήγορή απεικόνιση, όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, έδειχνε ξεκάθαρα μία σημαντική αναντιστοιχία στον εξοπλισμό των δύο χωρών.
Η Ρωσία σε σχέση με την Ουκρανία έχει περισσότερο από τριπλάσιο πληθυσμό και σχεδόν δεκαπλάσια νούμερα στους συγκριτικούς πίνακες, όπως στον προϋπολογισμό αμυντικών δαπανών, στα αεροπλάνα, στα ελικόπτερα, στα μεταφορικά μέσα κ.α. (3)
«Το πρόβλημα όταν κάνεις τέτοιου είδους εκτιμήσεις είναι ότι δεν εκτιμάς πόσο καλά μπορούν οι δυνάμεις να χρησιμοποιήσουν αυτόν τον εξοπλισμό και πόσο καλά μπορεί να συντηρηθεί αυτός ο εξοπλισμός. Και στις δύο περιπτώσεις, υπήρξε μεγάλη αποτυχία», συνεχίζει ο καθηγητής Σουλτζ. «Η συντήρηση του εξοπλισμού είναι τρομερή. Δεν υπάρχουν ελαστικά για τα φορτηγά, δεν υπάρχουν λάδια για τους κινητήρες, τέτοια πράγματα. Οπότε, υπάρχει μεγάλο πρόβλημα. Δεύτερον, ο στρατός. Ο στρατός δεν είναι προετοιμασμένος για το σύγχρονο πεδίο της μάχης. Ο ουκρανικός στρατός ήταν προετοιμασμένος για το σύγχρονο πεδίο μάχης.» Ο καθηγητής μας είπε πώς το ΝΑΤΟ εκπαίδευσε τον Ουκρανικό στρατό για το σύγχρονο πεδίο μάχης ώστε οι τοπικοί διοικητές να μπορούν να παίρνουν πρωτοβουλίες, ενώ ο ρωσικός στρατός έπαιρνε τις αποφάσεις πίσω από τις γραμμές.
Επίσης, όπως έγραψε ο οικονομολόγος Ντάνιελ Γκρος, ως προς τα χρήματα που δαπανά η Ρωσία για αμυντικές δαπάνες, ενώ αποτελούν σημαντικό ποσοστό του ΑΕΠ της, το συνολικό ποσό – περίπου 20 δις δολάρια το 2020- δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλο για μία χώρα που βλέπει τον εαυτό της ως «υπερδύναμη» (4).
«Ο στρατιωτικός προϋπολογισμός επηρεάζεται ιδιαίτερα από την τεράστια διαφθορά που υπάρχει στο σύστημα διοικητικής μέριμνας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δεν υπήρχαν διαθέσιμα ανταλλακτικά…» εξηγεί ο κύριος Σουλτζ.
Επίσης, η αδυναμία του ρωσικού μηχανισμού φαίνεται σε αυτά που δεν κατάφεραν, όπως το να καταστρέψουν τις επικοινωνίες και άλλα συστήματα που ελέγχονται ηλεκτρονικά, καθώς και το ότι δεν μπόρεσαν να πραγματοποιήσουν κυβερνο-απειλές.(4)
Η στρατιωτική μηχανή της Ρωσίας δεν μπορεί να κερδίσει αυτόν τον πόλεμο με συμβατικά μέσα, με αποτέλεσμα ο Πούτιν να διεξάγει επιχειρήσεις τρόμου των πολιτών με drones, να καταστρέφει τις ενεργειακές υποδομές της Ουκρανίας και να απειλεί με χρήση πυρηνικών όπλων. Έχει καταστραφεί πάνω από το 30% των ενεργειακών υποδομών της χώρας και σε πολλά σημεία υπάρχει διακοπή νερού (5). Οι Ουκρανοί προετοιμάζονται για ενδεχόμενο ολικό μπλακάουτ. (6)
Στην πραγματικότητα ο στρατός του Πούτιν χάνει αυτόν τον πόλεμο, εξηγεί ο κ. Σουλτζ, οπότε τώρα βρίσκεται στο σημείο όπου σκέφτεται « Πώς μπορώ να εξαναγκάσω τους Ουκρανούς να κάνουν αυτό που θέλω;» Να τους ισοπεδώσει ολοσχερώς. Αυτό το ονομάζω αυτό στρατηγική του Χαλεπίου. Όταν η Ρωσία πήγε να σώσει τον Άσαντ στη Συρία, μία από τις κύριες περιοχές τους του ISIS και οι άλλες ομάδες που πολεμούσαν τον Άσαντ, ήταν το Χαλέπι. Ο ρωσικός στρατός έκανε το ίδιο πράγμα που έκαναν στο Γκρόσνι στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Το εξαφάνισαν. Κυριολεκτικά ισοπέδωσαν την πόλη. Αν κοιτάξετε τις φωτογραφίες του Χαλεπίου και του Γκρόσνι, είναι ίδιες.»
Ως συνέπεια βλέπουμε έναν πόλεμο που δεν έχει καμία ηθική και που τα εγκλήματα πολέμου φτάνουν στο μεγαλύτερο άκρο. «Τα εγκλήματα πολέμου αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ρωσικής στρατηγικής» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Σουλτζ και μας έδωσε το παράδειγμα των βομβαρδισμών των σχολείων. «Η Ρωσία έχει βομβαρδίσει 200-300 σχολεία στην Ουκρανία (7). Αυτό δεν μπορεί να συμβαίνει τυχαία. Είναι μία συστηματική καταστροφή υποδομών.»
Στο ερώτημα, αν θα μπορούσαμε στο μέλλον να δούμε τον Πούτιν να δικάζεται για εγκλήματα πολέμου, ο καθηγητής Σουλτζ είπε ότι « Δεν θα πάει ποτέ σε δίκη. Αλλά νομίζω ότι η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να κάνει μια εικονική Νυρεμβέργη γι’ αυτό το θέμα. Και όχι μόνο ο Πούτιν, αλλά και η ανώτερη ηγεσία γύρω του και οι στρατηγοί που είναι υπεύθυνοι για αυτή την πολιτική καμένης γης. Όλοι τους πρέπει να δικαστούν, ακόμη και αν είναι σε αποχή.»
Ο χειμώνας θα είναι δύσκολος λόγω της ενεργειακής επάρκειας αλλά η Δύση θα συνεχίσει να υποστηρίζει την Ουκρανία εκτιμά ο κ. Σουλτζ. Κανείς δεν ξέρει πώς θα τελειώσει αυτός ο πόλεμος. «Ξέρω ότι ο Πούτιν έχει θέσει τον εαυτό του σε μια θέση όπου δεν μπορεί να κάνει πίσω.» …«Όλοι πιστεύουν ότι οι πόλεμοι μπορούν να είναι σύντομοι. Η μελέτη μου για τον πόλεμο -και έχω μελετήσει τον πόλεμο για πολύ καιρό- δείχνει ότι αυτό δεν είναι αλήθεια. Οι πόλεμοι πάντα σε εκπλήσσουν. Και πάντα αποκτούν σχεδόν τη δική τους ζωή. Και αυτό συμβαίνει εδώ.»
«Όταν τελειώσει αυτός ο πόλεμος οι συνέπειες για τη Ρωσία, όχι μόνο για τον Πούτιν, θα είναι σοβαρές. Η χώρα θα κληθεί να πληρώσει όσα έκανε στην Ουκρανία. Η Ρωσία θα μετατραπεί σε παρία».
Πηγές:
- https://www.theguardian.com/world/2022/nov/02/second-world-war-dnieper-dam-blown-up-by-russians-1941
- https://www.chathamhouse.org/2021/09/advanced-military-technology-russia/03-putins-super-weapons
- https://www.globalfirepower.com/countries-comparison-detail.php?country1=ukraine&country2=russia
- https://www.project-syndicate.org/commentary/russian-military-weaker-than-expected-ukraine-resilience-by-daniel-gros-2022-03
- https://www.politico.eu/article/simson-eu-to-help-ukraine-repair-and-replace-lost-energy-infrastructure/
- https://www.nytimes.com/2022/11/05/world/europe/kyiv-ukraine-electricity-russia-infrastructure.html
- https://saveschools.in.ua/en/
*Η Μαριλίζα Αναστασοπούλου είναι ερευνήτρια και δημοσιογράφος. Επιμελείται ένα πρόγραμμα συνεντεύξεων και podcast για τα διεθνή θέματα σε σχέση με την Ελλάδα, το οποίο υποστηρίζεται από της Διεύθυνση Δημόσιας Διπλωματίας του ΝΑΤΟ. H συζήτηση -συνέντευξη με τον καθηγητή Ρ. Σουλτζ έγινε στο πλαίσιο της σειράς των podcast “ Ti kosmos”.
